مسجد جامع کرمانشاه

مسجد جامع کرمانشاه که سمت راست خیابان مدرس واقع شده است، در سال ۱۱۹۶ هجری قمری در اواخر دوران حکومت زندیه ساخته شده است.

مسجد جامع کرمانشاه توسط حاج علی خان زنگنه، از نوادگان شیخ علی خان معروف و حاکم کرمانشاه، ظاهرا به جای مسجد قدیمی تری بنا گردیده است. سید عبد اللطیف جزایری که قبل از سال ۱۱۹۵ هجری قمری در کرمانشاه بود، از بنای قدیمی آن یاد می کند. بنای مذکور ظاهرا متشکل از مسجد، مدرسه و حسینیه بوده که در دوره های اخیر، بخش وسیعی از آن دستخوش تغییرات و ویرانی گردیده است. همچنین در دوره قاجار، در بخشی از محدوده مسجد، از سوی امیر نظام زنگنه، بنایی مشهور به مسجد امیری بنا گردیده بود که در بمباران سال ۱۳۵۹ هجری شمسی ویران گردید و امروزه با بناهای جدیدی جایگزین شده است.

آنچه از بنای قدیمی مسجد باقی مانده، بخشی از شبستان ستون دار و هشتی ورودی است. شبستان مذکور در گذشته به چهل ستون معروف بوده که بخشی از آن در خیابان کشی های اخیر از بین رفته است. شبستان کنونی، مربعی به ارتفاع تقریبی ۷ متر است که پوشش طاق و گنبد آن در وسط بر روی ۱۶ ستون در ۴ ردیف ستون ۴ تایی قرار گرفته است. ستون ها چهار گوش و ابعاد هرکدام ۱×۱ متر است. بر روی این ستون ها و دیوارهای کناری، تعداد ۲۵ پوشش گنبدی از نوع چهار بخشی استوار شده است. کلیه سطوح داخلی شبستان به غیر از محراب که مختصر تزیینی دارد، فاقد تزیین خاصی است. محراب بنا در زاریه جنوب شرقی واقع گردیده و روبه روی آن در ضلع شمالی، ورودی شبستان تعبیه شده است. در گوشه جنوب غربی بنا، پلکانی برای دسترسی به بالا خانه ای که گویا زمانی قسمتی از مدرسه بوده، ساخته شده است. در اولین دهنه سمت راست ورودی، سه کتیبه متضمن تاریخ ۱۲۰۰ هجری قمری و مطالبی مربوط به خرید و فروش و موقوفات مسجد نصب شده است.

در مرمت های پس از جنگ ایران و عراق در دهه ۱۳۷۰، شبستان تازه در ضلع جنوبی مسجد بازسازی شد و سکوی عریض آن واقع در ضلع شرقی در نتیجه عقب نشینی مسجد به منظور تعریض خیابان مدرس تخریب و سکوی جدیدی برای مسجد ساخته شد. همچنین دو مناره به ساختمان مسجد افزوده شد و نمای خارجی با کاشیکاری ها و آجرکاری هایی پوشیده شد.

دور جدید مرمتمسجد جامع کرمانشاه از سال ۱۳۹۰ آغاز شد و تغییراتی در ساختمان این مسجد به وجود آمد. در این مرمت ها، در بخش خارجی شبستان خارجی نماسازی های جدیدی افزوده شد. همچنین حیاط مسجد که شبستان قدیمی را به شبستان جدید پیوند می دهد سنگفرش شد و نیز با یک سازه فلزی مسقف شد.