امامزاده نور

امامزاده نور که به شکل کثیرالاضلاع ساخته شده است دارای تزئینات آجری، محراب گچبری و دو لنگه در قدیمی و صندوق چوبی نفیسی است که تاریخ ۸۶۷ ه.ق در روی آن حک شده است. نمای داخلی امامزاده به صورت چهار ضلعی  است و در هر کنج آن دو نیم ستون آجری ساخته شده که به نظر می رسد جنبه تزئینی داشته باشد. دو لنگه در قدیمی بقعه نیز دارای کتیبه ای به  تاریخ ۸۶۷ ه.ق  بوده و دارای نقوش زیبای منبت کاری است.

بخش های مختلف مرقد

مرقد: از دیگر عناصر داخل آرامگاه مرقد است که از گچ ساخته شده و در داخل صندوق چوبی مشبک قرار دارد، روی چهار بدنه آن آیاتی از قرآن به خط کوفی ممتاز در دو ردیف بالا و پایین حک شده است. کار این گچبری و کتیبه آن از ظرافت بسیار برخوردار بوده و صندوق نفیس منبت کاری شده نیز متعلق به قرن ششم هجری قمری ( ۵۲۵ ه ق ) است. این‌ کتیبه‌ از بخش‌ بالای‌ ضلع‌ غربى‌ صندوق‌ آغاز شده‌، و در ضلع‌ شمالى‌ تا ضلع‌ شرقى‌ امتداد یافته‌ است‌ و در ضلع‌ جنوبى‌ با تاریخ‌ ۵۲۵ ق خاتمه‌ مى‌ یابد.

محراب‌: در ضلع‌ جنوب‌ غربى‌ بنا که در حال حاضر در بخش زنانه آن قرار گرفته است، محرابى‌ با گچ‌ بری‌ بسیار زیبا و پرکار وجود دارد که‌ به‌ صورت‌ گود و برجسته‌ و بدون‌ استفاده‌ از رنگ‌ در تزئینات‌، کار شده‌ است‌. احتمالاً بخشهای‌ دیگر محراب‌ نیز دارای‌ تزیینات‌ گچبری‌ بوده‌، و اکنون‌ تنها لچکی های‌ طرفین‌ قوس‌ محراب‌ و تا اندازه‌ ای‌ حاشیة آن‌ باقى‌ مانده‌ است‌. در زاویة درونى‌ طاق‌ محراب‌ دو ستون‌ باریک‌ گچى‌ دیده‌ مى ‌شود که‌ تزیینات‌ گچکاری‌ درون‌ طاقچه‌، میان‌ آن‌ قرار دارد. تزیینات‌ این‌ بخش‌ شامل‌ چند قطعة مشبک‌ و چند پیچک‌ زنجیره‌ای‌ است‌. به‌ گفتة هیلن‌ براند این‌ نوع‌ قاب‌ بندیها برگرفته‌ از گچبریهای‌ سامره‌ است‌ و نمونة تزئینات‌ آن‌ نیز در مسجد جامع‌ نایین‌ وجود دارد. در هر یک‌ از لچکیهای‌ محراب‌، شمسه‌ای‌ با حاشیة گلدار وجود دارد که‌ در مرکز شمسه‌ کلمة «الله‌» به‌ خط نسخ‌ کنده‌ شده‌ است‌. فضای‌ باقى‌ ماندة درون‌ هر لچکى‌ و طاق‌ محراب‌ با تزئیناتى‌ چون‌ بته‌ جقه‌ های‌ مشبک‌ و پیچک‌ پر شده‌ است‌. روی‌ هر یک‌ از نقوش‌ یاد شده‌ با سوراخهایى‌ متعدد اشکال‌ هندسى‌ بدیعى‌ پدید آمده‌ که‌ قابل‌ مقایسه‌ با گچبریهای‌ سامره‌ است‌. همچنین‌ معکوس‌ نوشتن‌ بخشى‌ از آن‌ نیز سبب‌ درهم‌ تنیدگى‌ خطوط و دشواری‌ در قرائت‌ آن‌ شده‌ است‌. این محراب نفیس و زیبا به آیات قرآن نیز مزین شده است و در بالا و پیشانی محراب به صورت قرینه، در دو دایره تو در تو کلمه الله و در کنار آن یک ترنج دیده می شود. نقوش به کار رفته در لچکی های محراب شامل نقش گوشواره و قبه هایی است که نام الله در میان آن گچبری شده اند. بر بالای طاق محراب نیز کتیبه ای از گچ دیده می شود. این محراب در عصر ایلخانان در این بنا ساخته و پرداخته شده است.

 درِ قدیمى‌: تزئینات‌ این‌ در به‌ شیوة کنده‌ کاری‌ و نقوش‌ گل‌ و برگ‌ و طرح‌ ترنجى‌ در وسط است‌. کتیبه کنده ‌کاری‌ شده ای بر چهارچوب این‌ در دیده می شود. به‌ نوشتة کتیبه موجود، این‌ در به‌ فرمان‌ امیر بهادر فرزند امیر جلال ‌الدین‌ بایزید و توسط فردی‌ به‌ نام‌ حاجى‌ محمد در تاریخ‌ ۸۵۷ ق‌ ساخته‌ شده‌ و به بنای‌ معروف‌ به‌ مشهد نور وقف‌ گردیده‌ است‌.

نمای بنا: تزئینات بدنه های خارجی بنا نیز به صورت تزئینات آجری گل انداز و گره چینی هستند. بنای امامزاده نور دارای پلان دوازده ضلعی از خارج و چهار ضلعی از داخل است. بر روی رأس اضلاع خارجی، بیرون زدگی های مثلثی شکل وجود دارد که تا بالای نما ادامه یافته است. طول هر ضلع بنا از خارج حدود دو متر و از داخل هفت متر است. ارتفاع بنا در حال حاضر تا جایی که پوشش بام شروع می شود هشت متر و ملات مورد استفاده در این بنا آهک و ماسه می باشد.

 ضریح: در دهه هاى اخیر براى امامزاده ضریح فلزى ساخته شد که در روز عید غدیر سال۱۳۴۴ خورشیدى بر روى مرقد نصب شده است. این ضریح توسط استاد غلام حسین اقلیما و به بهاى تقریبى۸۰ هزار تومان از محل اهدایى مردم گرگان ساخته و در آن نیز با شیشه قاب گرفته شده است. ضریح‌ فلزی‌ دارای‌ کتیبه ‌هایى‌ از آیاتى‌ از سوره‌ های‌ ۹۱ و ۹۳ قرآن‌ مجید در ۴ جانب‌ خود و نیز اشعاری‌ در وصف‌ امامزاده‌ است‌. در ضلع‌ شرقى‌ نام‌ خطاط، احمد نجفى‌ زنجانى‌ و تاریخ‌ ۱۳۸۴قمری‌ حک‌ شده‌ است‌.

امامزاده نور گرگان

اطراف امامزاده در قرون گذشته محلى براى به خاک سپردن اموات بود که در این رابطه۶۰ سال پیش در حالى که قسمتى از زمین محوطه بیرونى امامزاده را جهت قبرى مى کندند ، پلکانى دیده شده و در نتیجه کاوش به راهرویى برخوردند که تمام صحن را در برگرفته بود.در متون تاریخى درباره داستان شهادت امامزاده اسحاق که از فرزندان موسى بن جعفر(ع) است آمده که وى به همراه عده اى از نزدیکان به قصد دیدار برادر، راهى دیار خراسان بود که در این مکان به دست عمال هارون الرشید به قتل رسید و به این سبب درگرگان جاى گرفت.

هنگام تحویل سال نو بیش از دو هزار نفر در امامزاده نور گرگان تجمع می ‌کنند و پس از پایان مراسم تحویل سال به همه آنها کارت ‌های تبریک و نقل و سکه اهدا می‌ شود. باستان شناسان میراث فرهنگی استان گلستان در سال ۱۳۸۴ه‍.ش یک گمانه به اندازه ۱*۱/۵ متر در شمال بنای امامزاده نور (ع) حفر نمودند که در آن آثاری متعلق به: ۱ -اواخر دوره ساسانی و اوایل اسلام ۲- سده‌ های سوم و چهارم هجری ۳- سده‌ های پنجم تا هفتم هجری کشف شد. داده‌ های فرهنگی بدست آمده شامل سازه‌ های معماری، قطعه‌ های آبگینه، سفال و … بوده‌ است.

دیدن این امامزداه به گردشگران و علاقه مندان به ابنیه های تاریخی توصیه می شود.