در موزه حیات وحش دارآباد به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین مجموعه‌های آشنایی با حیات وحش در ایران، علاوه بر گونه‌های متنوع گیاهی، چند صد گونه جانوری به صورت زنده یا تاکسیدرمی شده نگهداری و ارائه می‌شود.

میراث به جا مانده شامل میراث فرهنگی، تاریخی و طبیعی است و موزه‌های تاریخ طبیعی مانند موزه حیات وحش دارآباد یکی از مهم‌ترین موزه‌ها هستند که به مطالعه و بررسی میراث طبیعی و به نمایش گذاردن نمونه‌های قابل نگهداری در جهت افزایش دانش زیست محیطی مردم و تشویق به حفاظت از آن‌ها می‌پردازند.

از دلایل پیدایش این مجموعه‌ها که در برگیرنده نمونه‌های طبیعی هستند، افزایش علاقه به تاریخ انسانی و طبیعی از جمله حیات وحش بوده است.

کشور ما نیز به علت وسعت زیاد، چین خوردگی‌ها، پستی و بلندی‌ها و شرایط اقلیمی خاص از زیستگاه‌های طبیعی با ارزش است که گونه‌های متنوع و بی نظیری از حیات وحش گیاهی و جانور را در دل خود جای داده است.

موقعیت موزه

موزه حیات وحش دارآباد از کامل‌ترین مراکز معرفی گونه‌های طبیعی و حیات وحش ایران در فضای یک موزه تخصصی و آموزشی به شمار می‌رود که در ساختمانی به مساحت ۲۵۰۰ متر مربع و در زمینی به مساحت ۱۲۰۰۰ متر مربع در ابتدای محدوده دارآباد و خیابان آجودانیه در خیابان موزه واقع شده‌ است.

ساختمان موزه که بنایی نیمه تمام و متعلق به یکی از اعضای دوره پهلوی بوده، پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۷۲ توسط شهرداری تهران خریداری شده است.

این بنا در کوتاه‌ترین زمان ممکن با انجام تغییرات وسیع و اساسی با صرف هزینه‌ای قابل توجه، توسط شهرداری منطقه یک به موزه آثار طبیعی و حیات وحش ایران تبدیل شده است.

در این موزه، علاوه بر آن‌ که می‌توان درباره طبیعت ایران، اطلاعات جامع و مستندی به دست آورد، بازدیدکننده موزه قادر خواهد بود تا در علوم مربوط به تاکسیدرمی و نگهداری گیاهان و مسائل مرتبط، آموزش ببیند.

اهداف موزه

از جمله اهداف و طرح‌هایی که موزه طی سال‌های متمادی آن را دنبال می‌کرده است شامل موارد زیر است:

آگاهی بخشی به جامعه بصورت اعم و ارتباط تنگاتنگ با اساتید، دانشجویان، دانشگاه ها بصورت اخص در زمینه های جانور شناسی، گیاه شناسی، محیط زیست، زمین شناسی

برپایی کارگاه های علمی و عملی (Work Shop) توسط اساتید داخلی و خارجی

برپایی دوره‌های آموزشی زیست محیطی، تورهای طبیعت گردی و بازدیدهای علمی

چاپ و نشر کتب، جزوات، مجلات و تهیه و توزیع فلیم‌های آموزشی

ایجاد سایت اینترنتی و معرفی امکانات و توانایی‌های موزه به علاقمندان

برگزاری همایش‌های علمی و زیست محیطی جهت سنین مختلف گروه‌های دانش آموزی و دانشجویی

بخش‌های موزه

جالب است بدانید که ۱۶۵ گونه از ۵۱۷ گونه پرنده‌ایی که در ایران شناسایی شده، در این موزه به نمایش عموم درآمده و حتی پوست ببر منقرض شده ایران نیز به‌عنوان نمونه کمیاب ارائه شده است.

بیش از ۸ هزار گونه گیاهی از طبیعت ایران، در سالن‌های مختلف موزه، نگهداری و در معرض دید علاقمندان قرار دارد.

این موزه در بخش‌های متعدد نمایشگر نمونه‌های زیستی متنوع ایران است:

سالن آسیا، اروپا و آمریکای شمالی

در بخش آسیای میانه و شرقی در کنار «پیتون» درازترین مار دنیا از خانواده بوئیده، طاووس نر و ماده هند و سریلانکا، ببر بنگال و نمونه‌های برگزیده دیگری از آسیا به نمایش در آمده است.

پستانداران به نمایش درآمده در بخش اروپا و آمریکای شمالی در برگیرنده «موس» بزرگترین گوزن دنیا، شاموا، گوزن زرد اروپایی، خرس قهوه‌ای آمریکای شمالی و ببر سیبری است. پرندگان قاره‌های آسیا و اروپا مشترک است.

سالن شمال ایران

با حرکت در سمت چپ گونه‌هایی نظیر قوچ ارمنی، آهو، قوچ البرزی، شوکا، شاه بوف، قرقاول، فلامینگو و... نمایشگر جانوری شمال غرب ایران است. در قسمت شمال ایران فیل ماهی خزر با طول بیش از ۴ متر و گونه‌های جنگلی خزر به نمایش در آمده‌اند.

در این سالن همچنین می‌توانید قوچ‌های اوریال که از گونه‌های شمال شرق هستند مشاهده کنید. همچنین پرندگان تاکسیدرمی شده در این سالن بومی و مهاجر ایران هستند.

سالن مرکز و جنوب ایران

در بدو ورود با دو نمونه از نادرترین و زیباترین پستانداران ایران و جهان یعنی گور ایرانی و یوز پلنگ ایرانی که در معرض خطر انقراض قرار دارند و حفاظت شده هستند مواجه می‌شوید و با نگاهی به بالا متوجه حضور  «دال» از انواع لاشخورها خواهید شد. نمونه‌های این سالن نشانگر پراکندگی گونه‌های جانوری در مرکز و جنوب ایران است. نمایش پستاندارانی چون کاراکال، شغال، روباه، کفتار و خزندگانی از انواع مارها و مارمولک‌ها مانند لوس مار نشان‌دهنده این امر است.

سالن آفریقا

در این سالن برخی از پستانداران آفریقا  و پرندگان مهاجر این قاره و ایران به نمایش گذاشته شده است. در ورودی سالن شاخ و جمجمه گاو وحشی آفریقایی و عاج فیل آفریقایی، گرگدن سیاه، سگ وحشی و پلنگ آفریقایی در معرض نمایش قرار گرفته است.

سالن آبزیان و خزندگان

جانوران زنده این سالن شامل جانوران مربوط به دو رده خزندگان و ماهی‌ها است. در بخش آبزیان نمونه‌های گوناگونی از ماهیان آب شیرین شامل نمونه‌هایی از آسیا، آفریقا، آمریکای جنوبی و ماهیان آب شور شامل نمونه‌هایی از خلیج فارس است. تنوع رنگی این موجودات همراه با حرکات زیبای آن‌ها در آب چشم نواز است.

در بخش خزندگان انواع مارهای سمی، نیمه سمی نگهداری می‌شوند که در برگیرنده گونه‌هایی است که در ایران نیز پراکندگی دارند. در این سالن همچنین نمونه‌هایی از خزندگان و آبزیان تاکسیدرمی شده نیز به نمایش در آمده‌اند.

سالن زمین شناسی

در این سالن دوران مختلف زمین‌شناسی به صورت شماتیک و به صورت دیوراما به نمایش درآمده است. استناد به آیات قرآنی نشان‌دهنده اهمیت این بخش از دوران صدر اسلام از منظر الهی است.

هر یک از دیوراماها، مختصات زیست جانوری و گیاهی و نمایی کلی از هر دوره از زیست زمین را در معرض دید قرار می‌دهد.

در این بخش سنگوارهای متنوعی نیز به نمایش در آمده‌اند که قدمت برخی از آن‌ها به بیش از یک میلیارد سال می‌رسد.

در این سالن می‌توانید تعداد زیادی از کانی‌ها و سنگ‌هایی را مشاهده کنید که از لحاظ دارویی، صنعتی و ساختمانی کاربرد به سزایی دارند.

بخش حشرات

این سالن در شمال محوطه موزه قرار دارد و به منظور آشنایی با انواع بومی و غیر بومی پروانه‌ها که جزو زیباترین حشرات هستند بر پا شده است.

در این سالن علاوه بر به نمایش گذاشتن پروانه‌ها انواع مختلفی از قاب بالان، عقرب‌ها و رتیل‌ها نیز دیده می‌شود. این بخش بر اساس جغرافیای جانوری به ۸ منطقه اصلی برای پراکندگی گونه‌های جانوری تقسیم شده است.

قاره کهن (Paleartic)

قاره جدید (Nearctic)

دنیای گرمسیری جدید (Neotropical)

آفریقای گرمسیری (Aftropical)

هند ومالزی (Indo – Malayan)

استرالیا (Australian)

جنوبگان (Antarctica)

جزایراقیانوسی (Oceanic Island)

در حدود ۲۰۰۰۰ گونه پروانه در سراسر جهان وجود دارد که در همه مناطق جغرافیای جانوری به جز منطقه جنوبگان پراکنش دارند.

همچنین در این سالن هر منطقه جغرافیایی جانوری را با پروانه‌های خاص آن منطقه برای نشان دادن تنوع زیستی پروانه‌ها در  مناطق مختلف عرضه کرده‌اند. این بخش بر اساس جغرافیای جانوری به ۸ منطقه اصلی برای پراکنش گونه‌های جانوری تقسیم شده است.

سالن گیاه‌شناسی

سالن گیاه‌شناسی موزه دارآباد دارای ۶۰۰ گونه گیاهی خودرو از مناطق مختلف کشور است.

این سالن بر اساس نواحی فیتوجغرافیایی (جغرافیای گیاهی) تقسیم‌بندی شده است و شامل ناحیه هیرکانی، ناحیه ایران – تورانی و ناحیه خلیج فارس – عمانی است و در این مجموعه حداقل ۵۰ گونه اندمیک (بومی) در بین گیاهان دیده می‌شود.

کارگاه تاکسیدرمی

در کارگاه تاکسیدرمی با چگونگی فن حفظ و نگهداری موجودات به صورت غیر زنده آشنا می‌شویم. در این قسمت ساخت دیوراما که شبیه‌سازی موجودات تاکسیدرمی شده در محیط زیست طبیعی آن‌هاست نیز انجام می‌شود.

این کارگاه شامل قسمت‌های مختلف تاکسیدرمی پرندگان، پستانداران، خزندگان، آبزیان، و اتاله حشرات است. در کارگاه تاکسیدرمی نمونه‌ای از ماهی‌های تاکسیدرمی شده و تعدادی از سخت پوستان و حشرات اتاله شده نیز به نمایش در آمده‌اند.

کتابخانه تخصصی

موزه دارآباد به‌عنوان یک موزه تاریخ طبیعی قصد دارد علاوه بر به نمایش گذاشتن نمونه‌ها که بیشتر جنبه تفریحی و سرگرمی دارد، در زمینه حیات وحش به‌عنوان یک پایگاه و مرجع علمی–تحقیقاتی بخش‌های آموزشی و تحقیقاتی خود را با تشکیل هیئت علمی در کلیه زمینه‎‌ها و تخصص‌های مرتبط با اهداف موزه گسترش داده و تقویت نماید.

این موزه گامی فراتر نهاده و گنجینه تخصصی خود را در اختیار علاقمندان قرار داده است که کتب و اسنادی را در موضوعات مختلف زیست محیطی شامل می‌شود:

جانورشناسی

گیاه‌شناسی

زمین‌شناسی

جغرافی

کشاورزی و دامپروری

محیط زیست و اکولوژی

محیط زیست و اکولوژی

مجلات نشنال جغرافی فارسی

موزه حیات وحش دارآباد از سال ۱۳۷۶ به عضویت شورای بین‌المللی موزه‌ها و کمیسیون آموزش و ارتباطات سازمان جهانی حفاظت از طبیعت درآمده است.

از ویژگی‌های خاص این موزه، دارا بودن بخش‌های جانوران زنده مانند پرندگان، خزندگان و دوزیستی‌ها، آبزیان، پستانداران بخصوص گربه‌سانان بزرگ و در بخش غیر زنده، نوع کم‌یاب پوست ببر مازندران که خود منقرض شده‌ است و نمونه‌های پوست آن با رعایت مقررات CITES، جهت بررسی ژنتیکی به آمریکا فرستاده شده‌ است.

همچنین دو نمونه از نادرترین و زیباترین پستانداران در حال انقراض، با نام‌های گورخر ایرانی و یوزپلنگ آسیایی در آن به نمایش گذاشته شده‌ است.

تفریحات و برنامه‎های جانبی موزه

سینمای شش بعدی

در سالن جانداران آسیا، اروپا و آمریکای شمالی موزه دارآباد، یک سینمای شش بعدی وجود دارد که دارای ۴۰ صندلی و مجهز به سیستم ایجاد افکت‌هایی مانند لرزش، ضربه، حرکت چپ و راست، پاشیدن آب و وزش باد به صورت تماشاگران و ایجاد حرکت حشره یا موش زیر پای تماشاگران است.

۲۰ فیلم در این سینما به نمایش در می‌آید که مدت زمان پخش هر یک ۵ دقیقه است.

سینمای روباز و سالن آمفی تئاتر

از دیگر امکانات موزه حیات وحش دارآباد، سالن آمفی تئاتر آن است که حدود ۷۰ نفر ظرفیت دارد. این سالن محل خوبی برای نمایش فیلم‌های آموزشی در مورد محیط طبیعی و برگزاری کلاس‌های آموزشی گروه‌های سنی مختلف و سمینارها پیرامون محیط طبیعی و کنسرت‌ها به شمار می‌رود.

دامپزشکی و فروشگاه حیوانات

در مجاورت موزه، یک کلینیک دامپزشکی نیز وجود دارد که خدماتی را در جهت معاینه و درمان حیوانات مختلف خانگی ارائه می‌دهد. در فروشگاه این کلینیک، حیوانات مختلف اهلی هم به فروش می‌رسند که از میان آن‌ها می‌توان به انواع پرندگان، سنجاب‌ها، خرگوش‌ها، سگ‌ها و گربه‌ها، لاک‌پشت‌ها و… اشاره کرد.

هیومن پارک تهران

پارک موضوعی «هیومن پارک» یکی از جدیدترین و پیشرفته‌ترین پارک‌های موضوعی ایران است که از آن به‌عنوان کامل‌ترین پارک بدن انسان در آسیا یاد می‌شود.

بازدیدکنندگان این پارک با ورود به بدن انسان در اندازه و ابعاد بسیار بزرگ آن را بیشتر می‌شناسند و با شگفتی‌های آن آشنا می‌شوند.

اطلاعات بازدید 

زمان بازدید: همه روزه به جز شنبه‌ها و ایام سوگواری

ساعات بازدید: ۰۸:۰۰ تا ۲۰:۰۰ در شش ماه اول سال و ۰۸:۰۰ تا ۱۸:۰۰ در شش ماه دوم سال

بازدید از این موزه جذاب و دیدنی را به همه گردشگران داخی و خارجی پیشنهاد میکنیم.