مدرسه چهارباغ استان اصفهان

مدرسه چهارباغ استان اصفهان

از جاذبه های گردشگری شهراصفهان مدرسه چهار باغ  است که به نام مدرسه سلطانی و مدرسه مادرشاه نیز نامیده می شود ، آخرین بنای تاریخی و دیدنی عهد صفویه در اصفهان می باشد ، که برای تدریس و تعلیم طلاب علوم دینی در دوره آخرین پادشاه صفویه ، شاه سلطان حسین از سال ۱۱۱۶ تا ۱۱۲۶ هجری ساخته شده است.

 

 

 

 

معماری مدرسه چهار باغ

 ازنظر تناسب معماری و زیبایی طرح کاشی کاری، گنبد مدرسه چهارباغ بعد از مسجد شیخ لطف الله قرار دارد ولی در نظر استادان بزرگ این فن، در مجلل این بنا که با طلا و نقره تزیین شده از لحاظ زرگری، طلاکاری، طراحی و قلمزنی، شاهکاری از صنایع ظریفه است و نظیر ندارد. مدرسه چهار باغ از لحاظ کاشی کاری هم دارای اهمیت است و انواع مختلف این فن را مانند کاشی هفت رنگ، معرق، گره چینی، پیلی و معقلی را در خود جای داده و در حقیقت موزه کاشی کاری اصفهان می باشد. محراب و منبر یکپارچه مرمری، حجره مخصوص شاه سلطان حسین، کاشی کاری بی نظیر مدخل مدرسه، خطوط نستعلیق کتیبه ها و پنجره های چوبی آلت بری شده از قسمت های بسیار جالب و تماشایی این بنای نفیس تاریخی است.سبک معماری مدرسه چهار باغ به شیوه اصفهانی است.

 

 

 

 

اکثر کتیبه های این بنا به خط ثلث عالی عبدالرحیم جزایری است دو سنگاب در داخل مدرسه چهارباغ قرار دارند؛ یکی در سرسرای ورودی و دیگری در صحن مدرسه

1- سنگاب سرسرای ورودی مدرسه چهار باغ از جنس سنگ پارسی است و بر روی آن کتیبه صلوات بر چهارده معصوم به خط ثلث برجسته در لوحه های کوچکی کنده کاری شده است.

2- سنگاب موجود در صحن مدرسه چهار باغ روبروی ایوان جنوبی قرارگرفته و آنهم از جنس سنگ پارسی است.

این سنگاب ها شاهکار هنر سنگتراشی و خوشنویسی است.

 

 

 

 

مدرسه چهارباغ به صورت چهار ایوانی است . نمای خارجی عمارت شامل سردری رفیع و با شکوه و زیبا است هفده طاق نمای دو طبقه آجری در اطراف در ورودی خودنمایی می کنند . سردر ساختمان مدرسه چهار باغ مزین به کاشی های ریز و ظریف همراه با مقرنس های پر نقش و نگار و خطوط مختلف است که بخش ورودی بنا را تشکیل می دهد.قسمت داخلی مدرسه چهار باغ شامل هشتی ، ورودی ، حیات داخلی ، گنبد ، مناره و اطاق هاست زیبا ترین قسمت مدرسه از نظر کاشیکاری هشتی ورودی آن است.

 

 

 

 

ایوان ها و حجره های صحن چهار ایوانه مدرسه چهار باغ رو به باغی پر درخت قرار دارد که جویباری از میان آن می گذرد.حجره هایی که در دو طبقه و در فواصل ایوان های مدرسه ساخته شده که اختصاص به سکونت طلاب علوم دینی داشته است . اکثر این حجره ها دارای نقشه یکسانی است که از یک اتاق نشیمن در جلو و قسمتی به صورت صندوق خانه در عقب و قسمتی به نام بالا خانه تشکیل می شود . در جلوی این حجره ها ایوان زیبا و خوش طرحی قرار دارد.

 

 

 

 

در جبهه شمالی مدرسه چهار باغ ، ایوان شمالی با دهانه نسبتا عریض و ارتفاع زیاد قرار دارد . که در جبهه مقابل آن گنبد و مناره های ایوان جنوبی دیده می شود.تمامی سطوح داخلی بنا به قطعات کوچکی تقسیم می شود که با کاشی تزیین شده است . منبر دوازده پله مدرسه که یکپارچه از سنگ مرمر ساخته شده از بهترین نمونه های هنر حجاری و سنگتراشی آن روزگار است . در کنار این منبر، محراب نفیس و بسیار زیبای مدرسه قرار دارد.

 

 

 

 

شبستان مسقف مدرسه چهار باغ که در ضلع شرقی مدرسه واقع شده با درب منبت کاری بسیار نفیسی به محوطه زیر گنبد مربوط می شود در این شبستان سه محراب وجود دارد.در شمال مدرسه چهارباغ بازارچه ای زیبا و مرتفع وجود دارد که در عصر صفویه بازارچه بلند و بازارچه شاهی نیز نامیده می شد . این بازارچه نمونه ارزنده ای از بازارهای عصر صفوی است . در شرق مدرسه چهارباغ کاروانسرای مادر شاه واقع شده که مهمانسرای عباسی امروز است. کاروانسرای مادر شاه که مجلل ترین اقامتگاه مسافرین سه قرن پیش بوده از لحاظ سبک معماری در بین هتل های درجه اول دنیا در زمان حاضر بی نظیر و منحصر به فرد است.

 

 

 

 

مدرسه چهارباغ اصفهان که پس از پیروزی انقلاب اسلامی « مدرسه علمیه امام صادق (ع) » نامگذاری شد در حال حاضر به آموزش طلاب علوم دینی و حجره های آن نیز همانند عصر صفویه به اقامت طلاب اختصاص دارد 

معروف به: مدرسه سلطانی، مدرسه مادرشاه، مدرسه امام جعفرصادق (ع)

موقعیت: خیابان چهارباغ عباسی

 

 

 

 

سال تاسیس: ۱۱۱۶ هجری (دوره شاه سلطان حسین صفوی)

خطاطان این مکان: خطاط اشعاری که در این مکان بکار رفته،  محمد صالح اصفهانی و خطاط کتیبه های این بنا عبدالرحیم جزایری میباشد که از خوشنویسان برجسته آن عصر بودند.

وجه تسمیه: وجه تسمیه مدرسه به سلطانی به این علت است که در زمان شاه سلطان حسین ساخته شده و بدین جهت مدرسه چهارباغ نامیده می شود که در خیابان چهارباغ واقع شده است. دلیل آنکه مدرسه مادر شاه گفته می شود این است که مادر شاه سلطان حسین چند کاروانسرا و بازار و سایر نهادهای اقتصادی را وقف آن کرده است.

 

 

 

 

مشخصات بنا

در ضلع شرقی خیابان چهارباغ بنای باشکوه و نفیسی است که می توان آن را آخرین بنای مهم و با عظمتی دانست که در عصر صفویان در اصفهان ساخته شد.این مدرسه که «مدرسه سلطانی» و «مدرسه مادر شاه» نیز نامیده می شده در زمان سلطنت شاه سلطان حسین آخرین حکمران سلسله صفوی احداث گردید.

 

 

 

 

تاریخ شروع عمارت ۱۱۱۶ هجری قمری و سال اتمام آن ۱۱۲۶ هجری قمری است. هیچ یک از آثار موجود در اصفهان به اندازه مدرسه چهارباغ (کلکسیون کاشیکاری ایران) جهانگردان و سیاحان و بازدید کنندگان خارجی را تحت تأثیر جاذبه های خود قرار نداده است.این مطلب را نوشته ها و خاطرات آنان تأیید می کند؛ به طوریکه برخی از آن ها مدرسه را با عبارتی همچون سحر آمیز، جذاب و دلپذیر توصیف کرده اند. از جمله این سیاحان اوژن فلاندن، دیولافوا، کنت دوگوبینو هستند که مدرسه چهارباغ را شاهکار مسلم معماری دوران صفوی به حساب آورده اند.

 

 

 

 

مدرسه چهارباغ به صورت چهار ایوانی است. نمای خارجی عمارت شامل سردری رفیع و با شکوه و زیبا است. هفده طاق نمای دو طبقه آجری در اطراف در ورودی خودنمایی می کنند. سردر ساختمان مزین به کاشی های ریز و ظریف همراه با مقرنس های پر نقش و نگار و خطوط مختلف است که بخش ورودی بنا را تشکیل می دهد.کتیبه سردر به خط نستعلیق سفید بر زمینه کاشی لاجوردی است که تاریخ ۱۱۱۲ را بر خود دارد و به وسیله عبدالرحیم جزایری کتابت شده است.دو دهانه سردر با کاشی های فیروزه ای تزئین شده و بر روی دو پایه سنگ مرمری، گلدانی به شکل بسیار زیبا قرار گرفته است. در طرفین سر در دو سکوی مرمر بسیار نفیس و عالی وجود دارد.در اصلی مدرسه که با طلا و نقره تزئین شده نمونه بارز هنر زرگری و قلمزنی است که در دوران صفویه به نهایت تعالی و تکامل رسیده است.بر دو لنگه چپ و راست این در به خط نستعلیق بسیار زیبا و به صورت برجسته، اشعاری نوشته شده است. خطاط این اشعار محمد صالح اصفهانی خوشنویس برجسته آن عصر است.

 

 

 

 

قسمت داخلی مدرسه شامل هشتی، ورودی، حیات داخلی، گنبد، مناره و اطاق هاست. زیباترین قسمت مدرسه از نظر کاشیکاری هشتی ورودی آن است.در وسط دالان مدرسه سنگاب نفیسی قرار دارد که صلوات بر چهارده معصوم با تاریخ ۱۱۱۰ هجری بر روی آن حجاری شده است. این سنگاب شاهکار هنر سنگتراشی و خوشنویسی است.ایوان ها و حجره های صحن چهار ایوانه مدرسه رو به باغی پر درخت قرار دارد که جویباری از میان آن می گذرد. این نهر به نام فرشادی است (در اصفهان این گونه نهرها را مادی می گویند)صحن مدرسه چهارباغ نمونه کامل یک معماری درون گرا و بومی به شمار می رود.حجره هایی که در دو طبقه و در فواصل ایوان های مدرسه ساخته شده که اختصاص به سکونت طلاب علوم دینی داشته است. اکثر این حجره ها دارای نقشه یکسانی است که از یک اتاق نشیمن در جلو و قسمتی به صورت صندوقخانه در عقب و قسمتی به نام بالا خانه تشکیل می شود. در جلوی این حجره ها ایوان زیبا و خوش طرحی قرار دارد.در جبهه شمالی مدرسه، ایوان شمالی با دهانه نسبتاً عریض و ارتفاع زیاد قرار دارد که در جبهه مقابل آن گنبد و مناره های ایوان جنوبی دیده می شود. کتیبه فوقانی داخل گنبد به خط عبدالرحیم جزایری خوش نویس عصر صفویه می باشد.

تمامی سطوح داخلی بنا به قطعات کوچکی تقسیم می شود که با کاشی تزئین شده است. منبر دوازده پله مدرسه که یکپارچه از سنگ مرمر ساخته شده از بهترین نمونه های هنر حجاری و سنگتراشی آن روزگار است. در کنار این منبر، محراب نفیس و بسیار زیبای مدرسه قرار دارد که کتیبه بالای محراب و منبر نیز به خط عبدالرحیم جزایری است.اشعاری که در اطراف سرسرای مدرسه به خط نستعلیق بسیار زیبا به رنگ سفید بر زمینه کاشی خشت لاجوردی نوشته شده به خط محمد صالح اصفهانی و مورخ به سال ۱۱۱۹ هجری است.

 

 


 

کتیبه افقی داخل گنبد نیز به خط عبدالرحیم جزایری و تاریخ ۱۱۲۱ هجری است.شبستان مسقف مدرسه چهارباغ که در ضلع شرقی مدرسه واقع شده با درب منبت کاری بسیار نفیسی به محوطه زیر گنبد مربوط می شود. در این شبستان سه محراب وجود دارد که کتیبه های اطراف آن ها را محمد مؤمن الحسینی به سال ۱۱۱۸ هجری کتابت کرده است.مدرسه چهارباغ دارای کتابخانه کم نظیر و با ارزشی بوده که در حمله افغان ها نابود شده است. این کتابخانه با کتب بسیار نفیس و کمیاب در اختیار طلاب علوم دینی و سایر پژوهشگران و محققین آن روزگار بوده است.مدرسه چهارباغ موقوفاتی بسیار نیز داشته است که شامل باغ ها، مزارع، روستاها، املاک، دکان ها، کاروانسراها و سایر مستغلات بوده است که چگونگی آن ها با حمله افغانها نامعلوم مانده است. به طور کلی مدرسه چهارباغ که به قول بسیاری از محققین هم مدرسه و هم مسجد بوده است، با ۸۵۰۰ متر مربع مساحت از آثار مهم و با ارزش عصر صفوی است که در اواخر حکومت این خاندان در اصفهان ساخته شده است.مدرسه چهارباغ اصفهان که پس از انقلاب اسلامی «مدرسه علمیه امام صادق (ع)» نامگذاری شد در حال حاضر به آموزش طلاب علوم دینی و حجره های آن نیز همانند عصر صفویه به اقامت طلاب اختصاص دارد.

دیدن از این مدرسه را به شما گردشگران عزیز پیشنهاد می کنیم.

 

 

 


ثبت دیدگاه

ابتدا وارد شوید
0 دیدگاه

جدیدترین ها

جشنواره یلدای سی تی مهر
جشنواره یلدای سی تی مهر
@علیرضا کرباسی 1402/09/29

66 هزار تومان تخفیف با ارسال رایگان

جلب توجه در فروشگاه اینترنتی
جلب توجه در فروشگاه اینترنتی
@علیرضا کرباسی 1402/05/10

در این مقاله می خوانید که چطور توجه بیشتری از بازدید کنندگان خود دریافت کنید

استراتژی قیمت گذاری محصولات
استراتژی قیمت گذاری محصولات
@علیرضا کرباسی 1402/05/10

در این مقاله به استراتژی ها و تکنیک های ترغیب کننده برای قیمت گذاری روی محصولات می پردازیم.

عطر و ادکلن های متنوع
1402 mbk1
1402 mb2c2
به استقبال روزهای گرم
1402 mbk22
1402 mbk2