قلعه ایرندگان در روستای ایرندگان و در ۶۵ کیلومتری شهر خاش واقع شده است. روستای ایرندگان و روستاهای پیرامون آن در امتداد رودخانه شکل گرفته است و طول آنها به ۵ کیلومتر میرسد. زمان ساخت این قلعه به دوره قاجاریه بازمیگردد. تنها بر بدنه دیوارهای قلعه و دور درها، آثاری از تزئین از نوع نقشهای گره چینی وجود دارد.
بنای اصلی باقیمانده قلعه ایرندگان در قاعده، به صورت مستطیل ۳۶در۲۵متر، در سه طبقه ساخته شدهاست. به گونهای که هر چه بر ارتفاع آن افزوده میشود از حجم آن کم میشود و در ظاهر به شکل «مصطبه هرم» در میآیدکه موجب ایستایی بیشتر بنا و جلوگیری از رانش دیوارهای قطور و مرتفع آن میشود. محل ورود قلعه تنها از طریق پلکان شمال شرقی امکانپذیر بودهاست و واردشوندهها پس از عبور از درب اصلی قلعه به وسیله معبری به در گاهی در سمت میانی دیواره جنوبی و از آنجا به وسیله یک راهرو تونل به طول ۱۶/۵ متر با شیب نسبتاً تند به حیاط مرکزی میرسیدند. همچنین برای دسترسی به آ چاهی در حیاط مرکزی حفر شدهاست.
قلعه ایرندگان در مجموع ۱۰ اتاق کوچک و بزرگ داشته که در اطراف حیاط مرکزی جای گرفتهاند و برای دسترسی به فضاهای حاکمنشین و تابستانی، راه پله یی مخفی، کم عرض، با شیب زیاد وجود دارد. از آخرین حکام قلعه ایرندگان میتوان به میر درا، دوست محمدخان میرزهری و برادرانش، علی بیک خان، میر صاحبداد خان، میرحسین، میرسبزعلی خان و رحیم خان و لشکر خان ملازهی اشاره کرد. از سرداران و زمامدان برجسته و فعال بعد از انقلاب ایران میتوان به کدخدا سلیمان مبارکی، کدخدا جما خان قبادی وفعال مردمی محمد عاظم ملازهی دادکان اشاره کرد. در مورد تاریخ ساخت قلعه به دلیل کمکاری و بیتوجهی میراث فرهنگی خاش اطلاعات دقیقی در دسترس نمیباشد، اما بر اساس اطلاعات محلی سابقه قلعه به دوران صفاریان بر میگردد، و در دوران افشاریه و قاجاریه مرمت و گسترش یافتهاست، در اطلاعات ثبت شدهٔ میراث فرهنگی و آثار ملی ایران به طرزی عجیب و غیر باور کردنی ساخت قلعه در دوران قاجاریه معرفی شده، این در صورتیست که کهنسالان ایرندگانی از پدران و پدربزرگان خود نقل میکنند که تاریخ ساخت قلعه را نمیدانستهاند که خود اثباتکنندهٔ تاریخ قلعه است، لازم است برای مشخص کردن تاریخ دقیق ساخت قلعه از سوی اداره میراث فرهنگی تحقیقات لازم صورت گیرد و شبهات پیش آمده را برطرف سازند. دیدن از این قلعه تاریخی را به همه علاقه مندان به جاذبه های تاریخی پیشنهاد میکنیم.
ثبت دیدگاه
0 دیدگاه