نارین قلعه در کنار دروازه قدیم جاجرم و جوین و جنب حمام قدیمی شهر در شمال غربی مسجد جامع و در ابتدای خیابان زیارتگاه خواجه مهزیار قرار دارد. سیاحانی که در قرون اخیر از جاجرم عبور کردهاند، هر یک این قلعه را توصیف کردهاند. این امر از ثباتی همیشگی در این قلعه حکایت دارد. بیشک ساکنان جاجرم در این دورهها به دنبال آرامش و امنیتی بودهاند که جز در پناه دیوارهای بلند این قلعه فراهم نمیآمد. خاور بیبی شادلو (خواهر یارمحمدخان سهامالدوله، حکمران بجنورد معاصر با ناصرالدین شاه و مظفرالدین شاه قاجار) در سفرنامه خویش شرحی از این قلعه آورده است. این تل که ارتفاعش در حدود ۲۵ متر است، بقایای ارگ یا قلعهای قدیمی است که امروزه در بعضی نقاط آن آثاری از بقایای برج و بارو را میتوان دید. پلان قلعه که روی تپهای مصنوعی بنا شده بود، بیضی شکل است و در گذشته، دور آن را خندقی فرا گرفته بوده است. محیط نارین قلعه در حدود ۳۶۰ متر و طول اقطار آن ۱۲۵ و ۱۰۰ متر است. این قلعه در اواخر حکومت محمد شاه و اوایل حکومت ناصرالدین شاه قاجار هنوز سالم بوده و مورد استفاده قرار میگرفت. در فاصله زمانی حکومت محمد شاه تا سفر کلنل بیت به جاجرم تغییرات زیادی به وجود آمد و نارین قلعه خراب و به تلی از خاک تبدیل شد و اخیرا شهرداری جاجرم اقدام به ایجاد پارک روی تپه کرده است. با حفاریهای غیر مجاز اطراف تپه و منازل اطراف تپه مردم ساکن در تپه موفق به کشف ظروف و اشیا فراوان عتیقه و دوران قبل از اسلام و بعد از اسلام شدهاند.
چارلز ادوار ییت در کتاب «سفر نامه خراسان و سیستان» در مورد این قلعه مینویسد: «در وسط جاجرم یک تل خاک عظیم به ارتفاع ۲۱ تا ۲۴ متر هست که بقایای ارک شهر قدیمی محسوب میشود و به آن نارین قلعه میگویند. روی این خاک بقایای دیوارها و برجهای قدیمی به چشم میخورد، اما از آنها نمیشد به شکل و چگونگی آرایش این شهر و استحکامات آن پی برد، زیرا بلافاصله در پایین دست آنها و در دل خاک باقیماندههای دیگری از این دیوارها و برجها قرار گرفته بود. در قسمت غربی، این دیوارها از خاک بیرون آمده و در معرض دید بود. در واقع این یک ردیف دیوار نبود، بلکه دیواری بود در دو ردیف که یکی در بالای دیگری واقع میشد. این تل خاک تقریبا به شکل بیضی بود و قطرهای آن در بالا ۱۲۶ و ۹۹ متر بود در پایین آن آثار یک خندق قدیمی به چشم میخورد که محیط آن ۳۶۰ متر بود و در آن اثری از آجر و سنگ نیافتند و حتی در مورد اینکه سکهای در آن پیدا شده باشد نیز چیزی نشنیدم... » این اثر از جاهای دیدنی جاجرم به شمار میرود و در تاریخ ۳ بهمن ۱۳۵۶ با شماره ثبت ۱۵۹۳ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. بازدید از این بنای تاریخی را به شما پیشنهاد می کنیم.
ثبت دیدگاه
0 دیدگاه