خلاصه نویسی و نکته برداری روش های مختلفی داره که بسته به نوع و ماهیت درس اجرا میشه اما در هر صورت خلاصه نویسی اصولی باعث میشه هر مبحثی را به راحتی مرور و به تسلط برسانیم و اینگونه مغز آمادگی بیشتر و بهتری برای بازیابی مطالب خوانده شده از دایره فراموشی خود دارد.

خلاصه نویسی و نکته برداری مهارتی است که نفرات برتر کنکور آن را نیز اجرا کرده اند . داوطلبانی که زیست را در کنکور ۹۰ درصد زده بودند افرادی بودند که زیست را در ۳۰ صفحه خلاصه نویسی کرده و مکررا مرور داشته اند ! بله درسته ، خلاصه نویسی تاثیر بی نظیر و مهمی در موفقیت کنکوری داره.

خلاصه نویسی ونکته برداری به این دلیل اهمیت زیادی داره که باعث میشه حجم زیادی از مباحث را در مدت زمانی کوتاه مرور کنید . مرور و جمعبندی حجم زیاد مباحث کنکور مشکل اصلی داوطلبان کنکوری است که با خلاصه نویسی می توان آن را حل کرد.

خلاصه نویسی و نکته برداری روش های مختلفی داره که در اینجا یکی یکی توضیح داده شدند:

خلاصه نویسی معمولی ، یاداشت برداری :

در این روش بر روی یک کاغذ چکیده و هر آنچه که از درس متوجه شده ایم را می نویسیم. یادداشت برداری اصلی ترین نوع خلاصه نویسی هست که معمولا در دفتری جداگانه نوشته می شود. اما توجه داشته باشید که نوشتن نکات حجم نوشته را زیاد نکند لذا فقط نکات خیلی مهم و کلیدی را ثبت کنید.

حاشیه نویسی:

نکات مهم و کلیدی را در همان صفحه و در حاشیه ها و پاورقی ها می نویسیم حال چه مربوط به کتاب باشد یا جزوه و یا مثلا نکات تستی مربوط به هر مبحث را می نویسیم.
به عبارتی دیگر نکات کلیدی را به زبون خودتون در حاشیه کتاب یا جزوه یادداشت کنید. بهتره درک خود را از هر پاراگراف در حاشیه ی کتاب بنویسید. باید توجه داشته باشید که حاشیه نویسی به گونه باشد که تمام نکات مهم آن پاراگراف را دربر گیرد در غیر اینصورت برای مطالعه مجدد آن مبحث مجددا باید کل درس را بخونید.

علامت گذاری ها:

معمول ترین روش در نکته برداری و مطالعه است که در نکات مهم مشخص می شوند . مثلا با علامت سوال و یا ستاره دار کردن ، دایره کشیدن دور کلمات اصلی و … مطالب رو دسته بندی می کنید.

نت برداری:

این روش شاید در ابتدا کمی سخت باشد چون نشان از تسلط شما بر ان مبحث دارد و البته باید به خوبی درس را خوب یاد گرفته باشید تا بتوانید نت برداری کنید. برداشت ذهنی و درک خود را به زبون خودتون بنویسید . میتوانید برای نکات و فرمول های مهم رمز گذاری داشته باشید . رمزی که فقط خودتون میدونید چی هست.

نکته:
نت برداری و نکته برداری باعث افزایش تمرکز به هنگام مطالعه و کاهش بی دقتی می شود.
از روش های متداول نت برداری می توان به کتاب تاریخ ادبیات مصور تخته سیاه که به روش تصویر سازی ذهنی ، اشاره داشت. در واقع نت برداری باید باعث بشه مطلب مورد نظر را به راحتی مرور و به یاد بیاریم.

تیپ بندی تست ها:

این روش بیشتر برای دروس تحلیلی مثل ریاضی و فیزیک و شیمی و البته زیست کاربرد داره .به این صورت که تعدادی تست را علامت می زنیم به گونه ای که با هر بار حل این تست ها می توانید به تمام مطالب اون درس مسلط و مرور داشته باشید در واقع تمام نکات مهم اون مبحث در این چند تست گنجانده شده اند.

مارکر کردن کلمات و جملات:
مارکر کشیدن باید تنها بروی نکات مهم و اصلی باشد نه از روی تنوع ! با مارکر کشیدن می توانید نکات خیلی مهم را از نکات کم اهمیت جدا کنید.

تذکر:

در درس مهمی مثل زیست دیده شده که اکثر داوطلبان تمام متون کتاب را با مارکر علامت می زنند که این کاری اشتباه است.
می تونید از رنگ های مختلف برای مارکر کشیدن استفاده کنید و هر رنگ به یک معنا مورد استفاده قرار بگیره. مثلا رنگ سبز برای نکات آسونتر، رنگ قرمز برای نکات مهم و رنگ زرد برای نکات خیلی فرار که همیشه فراموش می کنید.
اینجوری یک خلاصه نویسی تمیز و تنوع خواهید داشت که هیچگاه از مرور چندین باره ی آن خسته و یا زده نخواهید شد و این به افزایش کیفیت مطالعه منجر می شود.

حال سوالی خیلی مهم اینجاست که از کی باید شروع به خلاصه نویسی کرد؟؟؟

خیلی از داوطلبان همان بار اول مطالعه شروع به خلاصه نویسی می کنند که نتیجه اش این میشه که همه ی متون و خط به خط را می نویسند چون همه چی براشون نکته و مهم به نظر میاد ! این روش اشتباه هست. شما در بار اول مطالعه هر مبحثی که هستید ، نباید خلاصه نویسی، نکته برداری و یا تکلیف دیگه ای انجام دهید بلکه باید با تمرکز و دقت زیاد ، مطالعه کنید.

خلاصه نویسی و نکته برداری را در بار اول مطالعه ی هر مبحثی که دارید ، انجام ندهید چون شما در این مرحله هیچ آشنایی نسبت به نکات مهم و فرار درس ندارید که بخواهید چکیده ی درس را بنویسید. بهترین خلاصه نویسی معمولا بعد از یک ماه و بعد از آن یک بار مطالعه می باشد که در این مدت به اندازه ی کافی ان درس مرور شده ، تمرین تست زنی داشته اید و در آزمون ها با تست های آن مواجه شده اید.

خلاصه نویسی باید فعال و در جریان باشد نه یکبار برای همیشه:

برخی از داوطلبان خوب خلاصه نویسی را انجام می دهند به گونه ای که دو ماه بعد از خلاصه نویسی میگذره و الان برای آزمون که به مبحث مورد نظر برمیگرده و مرور را انجام می دهد متوجه میشه که خیلی از نکات و مطالبی که در خلاصه هاش نوشته چقدر ساده و راحتن و بر اون مبحث مسلطه ، در این حال باید خلاصه های خود را بروز رسانی کنید و این مطالب را از خلاصه نویسی و نکته برداری خود حذف کنید چون دیگه بهشون مسلط هستید.

در واقع هر چقدر که شما خلاصه نویسی ها و نکته برداری های خود را مرور کنید و به زمان کنکور نزدیک تر شوید ، به همان میزان نیز تسلط شما بیشتر می شود و باید مطالب تکراری را از خلاصه های خود حذف کنید چون ذهن مطالب تکراری را دوست ندارد و تکرار یک فرآیند باعث تنبلی مغز می شود و مغز دیگر سعی در فهم آن مبحث نخواهد داشت.

با  این کار ضمیر ناخودآگاه می داند که در بازه های زمانی بعدی قرار است مجددا این مبحث مرور شود. این همان تکنیک افزیش کیفیت در مطالعه است که در دوران جمعبندی بسیار موثر و مفید است.

خودتان خلاصه نویسی کنید:

کنکور شده بازاری پردرآمد برای افراد سودجو که سعی دارند به هر روشی که شده داوطلب را ترغیب به خرید محصولات بی فایده و بی کیفیتشان کنند. متاسفانه در برخی کتاب فروشی جزواتی به اسم خلاصه نویسی آماده فروخته می شوند که ادعا میکنند مربوط به فلان رتبه و قبولی پزشکی و مهندسی و وکالت است ! حتی اگر این حرف درست باشد باز هم شما نباید از آن استفاده کنید چون واقعا بی فایده است و نتیجه ی خوبی از آن نمی گیرید.

خلاصه نویسی که خود داوطلب و در طول سال انجام می دهید باعث می شود نقاط قوت ضعف خود را تا قبل از آزمون های جمع‌بندی نزدیک به کنکور به خوبی شناسایی کند و براساس آن ها منابع جمعبندی را تهیه کند. خلاصه‌نویسی شما منحصر بفرد و مختص خودتان است لذا به خوبی می دانید در کدام مباحث و نکات مسلط شده اید و دیگر نیازی به مرور ندارید و یا برعکس . در حالیکه خلاصه های آماده ی بیرون این امکان را به شما نمی دهند .

خلاصه نویسی ها باید مرور شوند:

داوطلب زمان برای خلاصه‌نویسی و نکته برداری میذاره ولی تا مدت ها مرور نداره ازشون این کار باعث میشه به هدف از خلاصه نویسی که همون یادگیری و آموزش مباحث هست ، نرسید و مرور خلاصه ها بعد از مدت زمان زیاد باعث میشه خیلی از مطالبی که در خلاصه نوشته شدن رو به یاد نیاورید و فراموشتان شده باشند.
شما باید بعد از خلاصه نویسی و نکته برداری، مکررا مرور خلاصه نویسی ها خود را انجام دهید تا مطالب فراموش نشوند . توصیه می شود از هم اکنون خلاصه‌نویسی داشته باشید و هر ماه ازشون مرور کنید تا در دوران جمعبندی یک منبع عالی برای مرور سریع و حرفه ای داشته باشید.

تمیز و خوش خط خلاصه نویسی کنید با کمی چاشنی تنوع:

برخی داوطلبان آنقدر خلاصه‌نویسی ها و نکته برداری های بی نظم و بد خطی دارند که هیچ کسی رغبت به خوندنش نداره و حتی قابل استفاده ی مجدد نیستند. اینجوری میل شما به مرور خلاصه ها هم کمتر میشه و همین باعث فرار شما از مرور خلاصه هاتون میشه.

خلاصه نویسی از چند منبع ، ممنوع:

بازم وسواس و این بار در خلاصه نویسی ونکته برداری! خیلی از داوطلبان به خیال اینکه خیالشون راحت باشه یک خلاصه نویسی کاملِ کامل انجام دادن ، از چند منبع مختلف برای خلاصه نویسی استفاده می کنند. مثلا برای خلاصه نویسی و نکته برداری زیست از کتاب نشر الگو و خیلی سبز و گاج نقره ای استفاده می کند که مبادا نکته ای را از قلم بیندازد…

در وهله ی اول شما باید به منبع درسی خودتون اعتماد داشته باشید و با یک منبع برنامه ریزی درسی خود را پیش ببرید . خلاصه نویسی و نکته برداری از چند منبع ، دام مطالعاتی است و باعث کندخوانی و بی انگیزگی در مطالعه ی روزانه می شود.

توصیه های پایانی:

بهترین زمان خلاصه نویسی و نکته برداری یک ماه بعد از اولین بار مطالعه است. خلاصه نویسی باید با ذوق و فعال باشد نه کسل کننده. خلاصه نویسی باید به زبون خودتان و مختص خودتان باشد نه استفاده از خلاصه نویسی افراد دیگر حتی رتبه ها . سعی شود مدت زمان خلاصه نویسی کم باشد تا بتوان از آن خلاصه در مدت زمانی کوتاه و چندین بار استفاده کرد.