پارک ملی کویر قم
پارک ملی کویر یکی از بزرگترین و قدیمیترین مناطق حفاظتشده ایران است که بیشتر آن شهرستان گرمسار استان سمنان و بخشهای کوچکی هم در استانهای تهران، قم و اصفهان قرار میگیرد. این منطقه حدود ۶۷۰ هزار هکتار (۶٬۷۰۰ کیلومترمربع) وسعت دارد که ۴۲۰ هزار هکتار آن پارک ملی و ۲۵۰ هزار هکتار منطقه حفاظتشدهاست.
حیات جانوری این منطقه در گذشته به قدری متنوع و پرشمار بود که به «آفریقای کوچک» و «سرنگتی ایران» شهرت داشت. امروزه نیز هرچند از غنای حیات وحش آن تا حد زیادی کاسته شده اما هنوز هم تقریباً تمامی انواع حیوانات بیابانزی ایران را در خود جای دادهاست و به همین دلیل به عنوان یکی از ۹ ذخیرهگاه زیستکره در ایران است.
این منطقه از سال ۱۳۴۳ «کانون شکار ایران» _که بعدها به سازمان حفاظت محیط زیست تبدیل شد _ قرار گرفت؛ و از سال ۱۳۵۵ به رده حفاظتی بالاتر پارک ملی ارتقا یافت. در سال ۱۳۵۷ با کاهش بخشهایی از شمال و افزایش بخشهایی در جنوب، مساحت آن به ۶۷۰ هزار کیلومترمربع رسید و در سال ۱۳۶۱ به دو بخش «پارک ملی» به وسعت ۴۲۰ هزار هکتار شامل منطقه سیاهکوه، نخجیر، سفیدآب و «منطقه حفاظتشده» به وسعت ۲۵۰ هزار هکتار شامل دشتهای مکوش، سیاهپرده، پردهزرد و ارتفاعات دوازده امام و نرهخرکوه تقسیم شد.
پارک ملی کویر، تنها پارک ملی در ایران است که به گفته سازمان محیط زیست در آن هیچگونه سکونتگاه انسانی، معدنی و پروانه چرای دام وجود ندارد.
حیات وحش
در مجموع ۳۴ گونه پستاندار، ۱۵۵ گونه پرنده و ۳۴ گونه خزنده در این منطقه شناسایی شدهاند.
یوزپلنگ آسیایی، پلنگ ایرانی، گرگ، کفتار راهراه، گربه شنی، روباه قرمز، روباه شنی، جبیر، کلوبز، قوچ ومیش، شغال، سیاهگوش از جمله پستانداران شاخص این منطقه هستند.
در گذشته گلههای بزرگ گورخر ایرانی در این منطقه زندگی میکردند که آخرین آنها در سال ۶۳ مشاهده شدند و امروزه مطمئناً نسل آنها در این پارک از میان رفتهاست. آهوی گواتردار هم اگر منقرض نشده باشد در آستانه انقراض قرار دارد، اما جمعیت جبیر (نوعی غزال ظریفتر و کوچکتر از آهو) در این منطقه احتمالاً بیشترین در تمام ایران است.
البته از سال ۱۳۸۸ گروه مستندسازی به این پارک برای پیدا کردن گونه یوزپلنگ ایرانی اقدام کردند و تنها یک یوز به نام تنهاوش در این پارک دیده شد که از سال ۹۳ آن هم دیده نشد و به احتمال زیاد یوزپلنگ ایرانی در این منطقه منقرض شدهاست.
پرندگان پارک هم شامل کبک، تیهو، زاغ بور، هوبره، انواع گنجشک، سهره، چکاوک و پرستو، انواع پرندگان شکاری ازجمله عقاب طلایی، سنقر، سارگپه، شاهین، بحری و دلیجه، و پرندگان مهاجر مانند فلامینگو، آنقوت، خوتکا و انواع غاز و مرغابی هستند.
در مجموع ۳۵۵ گونه گیاهی در این منطقه شناسایی شده که ۲۰ گونه آن بومزادی هستند. گیاهان پارک از انواع خشکیپسند و شورپسند هستند که خود را با کمبود آب و شوری خاک سازگار کرده و داشتن برگهای کوچک منتهی به خار از ویژگیهای ظاهری بسیاری از آنهاست. در نقاط هموار گیاه درمنه، در درهها و کوهپایههای سنگی گیاه کاروانکش، در اطراف چشمهها گز، گرگتیغ و نی و در کوهپایهها درختچههای بادام کوهی، شیر خشت و خنجک دیده میشوند.
پارک ملی کویر قم یکی از جاذبه های طبیعی شهر قم محسوب میشود.
ثبت دیدگاه
0 دیدگاه