مجموعه باغ صفوی قزوین

مجموعه باغ صفوی (باغ سعادت آباد، باغ فرهنگی قزوین، دولتخانه صفوی یا ارگ تهماسبی) مربوط به دوره صفوی - دوره قاجار است و در قزوین، مابین خیابان هلال احمر و پیغمبریه، سبزه میدان و خیابان سپه واقع شده‌است. مجموعه باغ صفوی دارای بیش از ۶ هکتار وسعت می‌باشد و از سردر عالی‌قاپو در شمال و ابتدای خیابان سپه قزوین آغاز شده و در انتها به محوطه کاخ چهل‌ستون قزوین اتصال می‌یابد و در طول مسیر خود با گذشتن از چندین حیاط و محوطه باز، می‌توانید از آثار و بقایای به‌جا مانده از دوره‌های مختلف صفوی، افشاریه، زندیه و قاجاریه را یکجا مشاهده نمایید. شهر قزوین در عصر صفویان، به علت قرارگیری بر سر راه جاده ابریشم و شرایط جغرافیایی و سیاسی آن زمان، حایز اهمیت شد. به همین دلیل، توانست تا مدتی عنوان پایتختی صفویان را نصیب خود کند. انتقال پایتخت از تبریز به قزوین باعث شد تا بناها و عمارت‌هایی با شکوه و در شان پایتختی آن، در این شهر بنا شود. از جمله این عمارت‌ها و بناها می‌توان باغ صفوی را نام برد؛ که مجموعه‌ای از چند بنا می‌باشد.

شاه طهماسب پس از استقرار در قزوین (به عنوان پایتخت جدید خود) دستور داد تا تل باغی بسازند و عمارتی را در آن بنا کنند؛ بنا بر دستور شاه، معماران برجسته ایران گرد آمدند و باغی را طراحی کردند؛ این باغ باغ صفوی نام گرفت. عمارتی نیز، بنا به خواست شاه، در آن بنا شد و کاخ چهل ستون یا عمارت کلاه فرنگی نام گرفت.

به‌طور کلی این مجموعه از چند بنا تشکیل شده‌است که اکثراً تخریب شده‌اند و تعدادی از آن‌ها در حال حاضر در دست مرمت هستند.

محدوده اصلی باغ دارای ۷ در وروردی بوده‌است که فقط یک در از آن‌ها به نام سردر عالی قاپو باقی‌مانده‌است.

محل دقیق باغ را به علت تخریب و ساخت و سازهای اطراف نمی‌توان تعیین کرد. در حال حاضر، محوطه محصور خیابان‌های هلال احمر و پیغمبریه را باغ صفوی می‌نامند.

سازمان میراث فرهنگی در صدد است بناهایی را که به حریم باغ تجاوز کرده‌اند و باعث تخریب و نابودی تدریجی این مجموعه گشته‌اند، خریداری کرده و این مجموعه را بازسازی نماید. در حال حاضر مدرسه‌هایی که بین عمارت پهلوی و گراند هتل (دو بنا از این باغ) واقع شده‌اند خریداری شده‌است.

مجموعه باغ صفوی متشکل از چند بنا است که به معرفی هر یک از آن‌ها می‌پردازیم:

سردر عالی قاپو

عمارت نادری

عمارت پهلوی و عمارت قاجاری

گراندهتل

کاخ چهلستون (عمارت کلاه فرنگی)

پیغمبریه