
سردر عالی قاپو یکی از آثار تاریخی و گردشگری در شهر قزوین است که در ابتدای خیابان سپه، نخستین خیابان ساخته شده در ایران قرار دارد.سردر عالی قاپو که سردر عمارت عالی قاپو در گذشته بوده و امروزه عمارت آن ویران شده است، در تقاطع خیابان پیغمبریه و سپه قزوین قرار دارد. این بنای تاریخی از ساختههای دوره صفویه در سال ۹۲۳ هجری شمسی میباشد.این عمارت شامل مجموعهای به نام سعادتآباد بوده که در حال حاضر از کل مجموعه، تنها سردر عالی قاپو بر جای مانده است. این بنا سردر یکی از هفت در ورودی به ارگ سلطنتی صفویان بوده است و درب اصلی جنوبی مجموعه محسوب میشود که به خیابان و میدان شاه باز میشده و تنها درب از این مجموعه است که اکنون به یادگار مانده است.این بنا نخست در دوره شاه طهماسب ساخته شده و در زمان شاه عباس اول بهصورت کنونی تغییر شکل یافته است. در دوران ناصرالدین شاه نیز، تعمیرات و الحاقاتی به این بنا صورت گرفت و در دوران پهلوی اول به علت اقامت پلیس در آنجا ابتدا نظمیه و سپس شهربانی نام گرفت در ترنج بالای سردر به خط عبدالعلی پزشکیان، معلم خط قزوینی، گچبری و در زمان پهلوی دوم قسمت اضافی بالای سردر حذف شد. بر پیشانی این سردر رفیع که ۱۷ متر ارتفاع دارد، کتیبهای با کاشی معرق به خط ثلث از علیرضا عباسی خوشنویس معروف عهد صفوی جلوهگر است. بر فراز این کتیبه، پنجره مشبک بزرگی از کاشی قرار گرفته است.
بیش از دو گوشوار بلند در طرفین سردر که بر بالای طاقنمایی واقع شده که بنا را به ساختمانهای همجوار پیوند میداده است.درب به هشتی بزرگی متصل است و در داخل آن دو اتاق وجود دارد که جایگاه دربانان بوده است. راهرو طبقه دوم بنا نیز از همین اتاقها میگذشته است. در سمت غرب این درب ۳ اتاق طولانی پهلوی هم واقع شده که احتمالا جایگاه نگهبانان و محافظان بوده است.یکی از این اتاقها در دوره قاجار به قرائتخانه و دیگری به چایخانه تبدیل شد. ازارههای سر در با کاشی پوشیده شدهاند و بقیه سر در با گچ پوشیده شده است. یکی از پنجرهها به خیابان سپه و دیگری به حیاط شهربانی کنونی گشوده میشود.این سردر، ورودی اصلی به دولتخانه دوران صفویه بود. بنای سردر شامل ایوان رفیع ورودی با قوس تیزهدار و ۳ ردیف طاق نما در طرفین آن است. گوشوارههایی با ستون نماهای آجری در دو طبقه، نمای سردر را تکمیل میکنند. هشتی متصل به ایوان ورودی به شکل هشت ضلعی است. در طرف شرقی این سردر که پیش از مشروطیت رختشویخانه بود، مدرسهای به نام امید در سال ۱۳۲۰ قمری احداث شد که از اولین مدارس نوین ایران میباشد.
شاردن سیاح فرانسوی به کتیبه دیگری در این سردر که مضمون آن بیت معروف زیر است و در حال حاضر وجود ندارد، اشاره میکند:
گشاده باد به دولت همیشه این درگاه به حق اشهد ان لا اله الا الله
سردر عالی قاپو که قبل از انقلاب، جایگاه شهربانی و سپس در اختیار نیروی انتظامی بود، اکنون در اختیار میراث فرهنگی قرار گرفته و به منظور احیای دولتخانه صفوی در حال مرمت است. این بنای تاریخی در تاریخ ۳۱ تیر ۱۳۱۳ به شماره ۲۱۳ در آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. سفر به این مکان هیجان انگیز و ماجراجویانه را از دست ندهید.
ثبت دیدگاه
0 دیدگاه