یکی از روش‌های اصلاح بینایی، استفاده از لنزهای تماسی می‌باشد. لنزهای تماسی، ورقه نازکی از یک پلیمر شیمیایی هستند که بر روی قرنیه قرار می‌گیرند. لنزهای تماسی، گاهی برای زیبایی و تغییر رنگ چشم، یا پوشاندن لک و کدورت قرنیه نیز به کار برده می‌شوند.

انواع لنزهای تماسی

لنز به دو نوع نرم و سخت تقسیم می‌شود. لنزهای تماسی نرم، شامل: لنزهای طبی، رنگی، طبی رنگی و پانسمانی می‌باشد.

لنز طبی: برای افرادی که دچار دوربینی، نزدیک‌بینی و یا آستیگماتیسم هستند کاربرد دارد.

لنز رنگی: جهت زیبایی به کار می‌رود.

لنز طبی رنگی: برای زیبایی در افرادی که دچار ضعف بینایی هستند کاربرد دارد.

لنز پانسمانی: بر روی قرنیه قرار می‌گیرند و به عنوان محافظ قرنیه می‌باشد. برای افرادی که دچار زخم قرنیه و یا بیماری‌های دیگر قرنیه هستند، استفاده می‌شود و مانع از سایش پلک روی قرنیه شده و امکان ترمیم ضایعات اپی تلیال قرنیه را فراهم می‌کند.

لنز سخت: کاربرد این نوع لنزها برای افرادی است که دچار آستیگماتیسم بالا و یا قوز قرنیه هستند.

خصوصیات لنزهای نرم

لنزهای نرم یا هیدروفیلیک، 2 تا 3 میلیمتر دورتر از قرنیه را می‌پوشانند. تحمل آن‌ها راحت‌تر است.

نمی‌توانند آستیگماتیسم قرنیه را اصلاح نمایند، چون شکل قرنیه را به خود می‌گیرند و بنابراین در آستیگماتیسم‌های بالاتر از 5/1 دیوپتر تجویز نمی‌شوند.

گذاشتن و برداشتن لنزهای نرم، مشکل‌تر از لنزهای سخت است.

خصوصیات لنزهای سخت

لنزهای سخت، به دلیل توانایی اصلاح آستیگماتیسم تا 4 دیوپتر و کیفیت برتر بینایی، انتخاب ارجح برای اغلب افرادی است که نمی‌توانند از لنزهای نرم استفاده نمایند.

قطر این لنزها، کوچک‌تر از قطر قرنیه بوده و همیشه 10 تا 15 درصد از قرنیه بدون پوشش باقی می‌ماند که امکان دسترسی قرنیه به اکسیژن هوا را فراهم می‌کند. امکانی که در لنزهای نرم وجود ندارد، و قرنیه را در معرض ادم یا خیز قرار می‌دهد.

لنزهای سخت بر خلاف لنزهای نرم که ازهمان اول فرد با آن راحت است، نیاز به یک دوره زمانی (7 روز) برای انطباق دارند.

گذاشتن و برداشتن و نگهداری از لنزهای سخت، راحت‌تر است.

فواید لنزهای تماسی

* لنزهای تماسی نسبت به عینک دارای میدان دید بیشتری هستند.

* تصویر اجسام با لنزهای تماسی نسبت به عینک طبیعی‌تر است، خصوصا اگر نمره چشم، بیشتر از 8 دیوپتر باشد.

* لنزهای تماسی سخت، باعث افزایش دید در بیماران دچار آستیگماتیسم‌های بالا و قوز قرنیه می‌شود.

مضرات لنزهای تماسی

* گذاشتن و برداشتن لنزها و قرار دادن آن‌ها در مایعات مخصوص و ضد عفونی کردن آن‌ها ممکن است وقت بیمار را گرفته و برای او ایجاد مزاحمت نماید.

* قیمت لنز نسبت به عینک گران‌تر است.

* گذاشتن و برداشتن لنز ممکن است به چشم صدمه بزند.

* امکان عفونت در لنزهای طولانی مدت، وجود دارد.

* گم کردن لنز نسبت به عینک ساده‌تر است.

گذاشتن و برداشتن لنز نسبت به عینک، مشکل‌تر می‌باشد.

هنگام استفاده از لنز تماسی سخت، گرد و خاک ممکن است به زیر لنز رفته و باعث خراش قرنیه شود.

روش برداشتن لنز از چشم

چشم‌ها را تا جایی که امکان دارد باز کرده و انگشت سبابه را به طور عمودی بر روی گوشه خارجی پلک بالا و پایین قرار داده و سپس دو پلک را به سمت گوش کشیده و پلک بزنید.

هنگامی که پلک می‌زنید، لنز با حالت پرشی از چشم خارج خواهد شد. دست‌تان را زیر چشم خود بگیرید تا لنز روی آن بیفتد.

عوارض چشمی لنزهای تماسی نرم

1- ادم قرنیه: هنگام استفاده طولانی‌مدت از لنز، قرنیه دچار کمبود اکسیژن می‌شود و ورم می‌کند، و یا کسانی‌که اشک چشمشان کم است، دچار این عارضه می‌شوند.

2- عفونت و قرمزی چشم: این عارضه در اثر عدم رعایت بهداشت لنز و نگهداری نامناسب آن بروز می‌کند و البته استفاده طولانی مدت از لنز هم می‌تواند عامل دیگر آن باشد.

3- خراش قرنیه: اگر لنز به طور صحیح گذاشته و برداشته نشود، باعث خراش سطح قرنیه می‌شود.

4- لنزهای نرم رنگی می‌توانند عوارضی از جمله: انتقال عفونت‌ها، ایدز، هپاتیت C و حتی بیماری‌های انگلی را در پی داشته باشد.

5- اگر لنز مورد نظر کوچک‌تر از اندازه قرنیه باشد، قرنیه را دچار ایسکمی یا کمبود اکسیژن کرده و اگر بزرگ‌تر از قرنیه باشد، با بالا و پایین رفتن و حرکت، قرنیه را نازک می‌کند.

نکات مربوط به لنز

قبل از زدن و برداشتن لنز، دست‌هایتان را بشویید.

از قرار دادن دو عدد لنز در یک جا لنزی، خودداری کنید، زیرا باعث چسبندگی می‌شود.

موقع زدن لنز، بر روی قرنیه فشار اضافی وارد نکنید تا باعث آسیب قرنیه نشود.

موقع برداشتن لنز، مراقب باشید ناخن‌هایتان به قرنیه صدمه نزند.

علاوه بر تمیز کردن لنز، آن‌ها را هر چند وقت یک بار با محلول‌هایی مثل پروکسیدهیدروژن ضدعفونی کنید.

لنز را به چشم بزنید و سپس از مواد آرایشی استفاده کنید. همچنین، ابتدا لنز را از چشم خارج کنید، سپس مواد آرایشی را پاک کنید.

در حالی که لنز بر روی چشم‌هایتان قرار دارد، از اسپری‌های معطر کننده، قطره یا پماد چشمی استفاده نکنید.

کسانی که در محیط‌های آغشته به مواد شیمیایی کار می‌کنند، اگر مجبور به استفاده از لنز باشند، باید هنگام کار از عینک‌های محافظ استفاده کنند.

چشم‌هایتان را ماساژ ندهید، زیرا ممکن است لنز به بیرون بیافتد.

اگر بعد از زدن لنز احساس جسم خارجی کردید، لنز را در آورید و پس از شستشو با سرم فیزیولوژی مجددا آن را بر روی چشم قرار دهید.

حداکثر مدت زمان استفاده از لنز در طول روز، 6 ساعت می‌باشد.

به طور مرتب، برای کنترل چشم و لنزهای‌تان، به چشم‌پزشک مراجعه کنید.

نکات مربوط به ظرف و محلول نگهداری لنز

هنگام بستن سرپوش ظرف نگهداری لنز، مواظب باشید لنز پاره نشود.

لنز را در آب یا شامپو نگهداری نکنید، بلکه در محلول مخصوص خودش نگه دارید.

هرگز از بزاق دهان، برای مرطوب کردن لنزها استفاده نکنید.

محلول‌های نگهداری لنز نرم با محلول‌های نگهداری لنز سخت متفاوتند، آن‌ها را به جای یکدیگر استفاده نکنید.

نوع محلول نگهداری لنز را بدون مشورت با پزشک متخصص عوض نکنید.

بعد از این‌که محلول نگهداری را داخل جا لنزی ریختید، فورا درب محلول نگهداری را ببندید، زیرا محلول به وسیله میکروارگانیسم های موجود در فضای آزاد آلوده خواهد شد.

به تاریخ انقضای محلول‌های نگهداری کننده و سرم فیزیولوژی توجه کنید.

اگر به طور اتفاقی لنز نرم را داخل جا لنزی، به صورت خشک نگهداری کردید، قبل از برداشتن آن، ابتدا سرم فیزیولوژی را بر روی آن بریزید و بعد از 2 تا 4 ساعت لنز را بردارید. دست زدن به لنز نرمی که به صورت خشک نگهداری شده، باعث پودر شدن آن می‌شود.

موارد ممنوعیت استفاده از لنز

اگر چشم‌هایتان دچار عفونت، قرمزی، چسبندگی پلک‌ها و تورم هستند، از لنز استفاده نکنید.

استفاده از لنزهای رنگی ممکن است برای برخی افراد که زمینه بیماری‌های آلرژیک را دارند منع مصرف داشته باشد.

اگر هنگامی که از لنز استفاده کردید، دیدتان خیلی کاهش یافت، یا احساس درد کردید، دیگر از آن استفاده نکنید.